De electronische Catechismus: Juli 1998

Het heil

De ouderdom en de dood

Archiv

Het team dat aan deze catechismus werkt biedt u elke maand twee teksten aan. Suggesties om deze teksten te verbeteren worden met dank aanvaard. We zouden deze catechismus graag zien groeien als iets waaraan we samen bouwen. Voorstellen voor nieuwe onderwerpen zijn ook altijd welkom.

HET HEIL   Jezus had de bedoeling ons dicht bij een God te brengen die van meet af aan vergeving schenkt, nog voor we een vinger hebben uitgestoken. Een God die van ons alleen maar verwacht dat wij elkaar leren vergeving schenken. In zekere zin wilde Jezus ons bij de hand nemen en ons binnenleiden in een wereld die wij verloren zijn. De wereld van het vertrouwen, van het paradijs - om de woorden van de Bijbel te gebruiken. Onze meest gewone houding is de vrees. Die wou hij vervangen door een houding van onvoorwaardelijk vertrouwen. Hij hoopte dat het eindelijk gedaan zou zijn met het beeld dat we ons vormen van God als we gevangen zitten in de valstrikken van onze liefde- en haatgevoelens, van onze angsten en onze afhankelijkheden. Het vertrouwen in God zou ons juist in staat moeten stellen om de tegenstellingen te overbruggen die onszelf en onze relaties vertroebelen en die voortkomen uit onze angsten. Zo kon Jezus zieken genezen door de kracht van het vertrouwen. Op een zeer sprekende manier nodigde hij de uitgestotenen uit, zij die nooit geluk hebben, om aan te zitten aan dezelfde tafel. Zo stelde hij een geest van vrijheid en goedheid in de plaats van een mentaliteit waarin alleen de wet telt. Met zijn boodschap kondigde Jezus de komst aan op aarde van een Godsrijk waar niemand meer zou worden uitgesloten. Daarmee stelde hij radicaal alle sociale, politieke en religieuze praktijken in vraag. Jezus zet een definitief neen tegenover onze neiging om angst met angst te beantwoorden. Hij zet een definitief neen tegenover de manier waarop wij de angst versterken door de krachtsverhoudingen te verharden, in de politiek, in de kerken, in de samenleving. Hij wou eens en voorgoed de mensen op weg zetten om zich niet meer te laten intimideren, maar om in volle vrijheid de waarheid te beleven die in het diepste van henzelf te vinden is. Hij verzette zich tegen de angst, en overwon die ook in zichzelf. Zo kon het niet anders dan dat hij zelf ook angst zou inboezemen. Om te beginnen bij hen wiens macht alleen gegrond was in de angst van mensen, door God te verlagen tot iemand die alleen bezig is met het regelen van schulden. Hij koos voor het leven, en moest dan wel de weerstand oproepen van alle krachten van de dood. Hierin bestaat nu juist de werkelijkheid van het "heil": Jezus heeft geen stap achteruit gezet toen hij ter dood zou worden gebracht. Hij is gewoon doorgegaan met zijn zending om de hemel dichter bij de aarde te brengen. Alleen dié mens is waarlijk vrij, die door de kracht van zijn vertrouwen en zijn liefde in staat is de angst voor de dood te overwinnen. Alleen van die mens kan men zeggen dat hij gered is.

DE OUDERDOM EN DE DOOD   Voor alle mensen, gelovigen en ongelovigen, is de dood een zware beproeving, een schande. Wij leven zo graag! De familiebanden, de rijkdom van onze relaties geven aan ons leven zijn menselijke kwaliteit. Jezus heeft over de dood geen klaarheid gebracht. Hij heeft geleefd, heeft angst gekend, maar vooral vertrouwen en liefde. "Vader, in uw handen beveel ik mijn geest." Een liefde die niemand afstoot. Hoe moeten wij de dood zien, als ultiem gebeuren, maar ook in de weg die daaraan voorafgaat? Is de dood alleen maar het uiteindelijke afbreken van het leven? Is zij niet het orgelpunt dat een mensenleven bekroont? Of zou zij dat niet kunnen zijn? Onze dood, en de omstandigheden waarin wij zullen sterven, zijn ons onbekend. We bepalen zelf welke zin we geven aan die laatste etappe van het leven die naar onze dood leidt. De ouderdom is een periode waarin we meer dan ooit geconfronteerd worden met onszelf. We worden ons bewust van de manier waarop wij ons gewoonlijk gedragen en die aan de basis ligt van onze eigen manier van zijn. Veel dingen worden nu minder belangrijk. We bekijken opnieuw het verloop van ons leven en leggen de laatste hand aan de opbouw van onszelf. Als een mens aanvaardt dat hij ouder wordt, dan is de ouderdom een periode waarin alles helderder wordt. Een tijd van confrontatie met het essentiële, een tijd van innerlijk tot heelheid komen, in harmonie met de waarden die ons bij onze keuzes hebben geleid. De kwaliteit van onze relaties gaat samen met de intensiteit van onze innerlijkheid. Als het zo is dat de ouderdom een gunstig klimaat schept om binnen te treden in het diepste van onszelf, dan leert zij ons tezelfdertijd ook hoe enorm belangrijk relaties zijn. Een mens leeft maar écht als hij verbondenheid beleeft. Bij het ouder worden wordt de relatie steeds belangrijker in wat haar diepste wezen uitmaakt: uitwisseling, gedeeld vertrouwen, het samen beleven van dezelfde fundamentele waarden. Het doen krijgt een minder dwingend karakter. Het zijn en het samen-zijn krijgen een veel centralere plaats. De groeiende afhankelijkheid van iemand die oud is, van iemand die gaat sterven, moet niet zozeer beschouwd worden als een vorm van aftakeling. Ze kan een positieve betekenis hebben. Voor een "gelovige" zou ze aan het licht kunnen brengen hoe hij of zij leeft met het vooruitzicht op de ontmoeting met God. Wat kunnen we voor die laatste overgang beter aanbrengen dan onze meest totale overgave, een onbegrensd vertrouwen? Alles waarvoor we ons hebben ingezet, de strijd die we hebben gevoerd, onze keuzes, onze mislukkingen - dit alles zou kunnen leiden tot een vorm van ons terugplooien op wie wij geweest zijn. Terwijl voor ons, gelovigen, maar één iets belangrijk is: dat wij met vertrouwen uitzien naar God, wiens volheid van liefde alleen maar verlangt om zich mee te delen. Het perspectief van de dood brengt ieder mens terug naar de kwaliteit en de innerlijke samenhang van de manier waarop hij nù leeft. Voor de enen is dit de aanvaarding van het definitieve einde van de eigen persoon, op een meer of minder rustige manier. Voor anderen is dit de hoop op een hiernamaals, waar we terugvinden wie ons zijn voorgegaan en mogen uitzien naar een leven waar we eindelijk allen gelukkig zullen zijn.

Archiv : Catechismus juni 98 Catechismus mei 98 Catechismus april 98 Catechismus maart 98 Catechismus februari 98 Catechismus januari 98