De electronische Catechismus, Januari 1998

Het Gezag

De Kracht van de Geweldloosheid

Archiv

Zes maand geleden gingen we van start met de "electronische catechismus".We stelden onze teksten voor als voorlopig, met de bedoeling ze te verbeterenmet uw hulp, dank zij uw reacties. Velen zeggen dat ze ons werk op prijs stellen. Maar weinigen (al te weinigen!)hebben fundamentele bedenkigen opgestuurd. Toch zijn er twee bladzijden die gelukkig wat bedenkingen opriepen. Ineen werksessie heeft ons team de correspondentie geanalyseerd, het onderwerpverdiept en die twee teksten herwerkt. We verzenden die nu. Uw kritiek enuw suggesties zijn altijd welkom. Ze zijn van essentieel belang als wijwillen dat deze "catechismus" de zaak wordt van ons allen. Aarzelook niet ons nieuwe onderwerpen te suggereren.   Jacques Gaillot Jacques Gaillot en Jean-Pierre Bagot, verantwoordelijke voor het atechismusteam Jean-Pierre Bagot

Het Gezag

Wie heeft ze nog niet gezien, op nationale feestdagen of grote plechtigheden,in hun schitterende uniformen, zij aan zij: de burgerlijke, de militaireen de religieuze gezagsdragers? De moderniteit staat wantrouwig tegenover elke vorm van autoriteit. "Ditis een essentiële karaktertrek van onze tijd: de mensen laten zichniet meer leiden door het gezag of door vertrouwen; ze gaan uitsluitendvoort op hun persoonlijk oordeel als ze besluiten om aan iets mee te werken"(Hegel, 1830). We kennen mensen die wel gezag hebben, maar geen macht. Terwijl anderenmacht uitoefenen, maar zonder echt gezag te hebben. Opiniepeilingen tonenaan hoe groot de afstand is tussen gezag en macht bij politieke verantwoordelijken. Gezag kan men krijgen door bekwaamheid, door de kunst om mensen te verleiden,of vanuit een functie. In onze dagen is het gezag dat men vanuit zijn functiekrijgt, het meest gedevalueerd. Het autoritaire optreden, eigenlijk eenkarikatuur van wat 'autoriteit' is, wordt gehekeld. 'Autoriteit' komt van het Latijnse woord 'augere', wat betekent: 'groterdoen worden', 'overvloedig voorzien in' In die betekenis worden autoriteiten gezag een 'dienst': dienstbaar aan het leven, aan het samenleven. Daardoorontstaat ruimte voor vrije en verantwoordelijke mensen. In het evangelie zijn het de menigten die aan Jezus gezag toekennen:"Nooit heeft iemand gesproken zoals deze man." Ze zijn getroffendoor zijn onderricht, want Jezus geeft onderricht 'met gezag', en niet zoalsde wetgeleerden. In de Katholieke Kerk wordt het gezag dat men aan zijn functie ontleent'magisterium'genoemd (paus, bisschoppen). Het Tweede Vaticaans Concilie brak met hethiërarchisch autoritarisme en plaatste het 'volk van God' vooraan.Het gezag van de gelovigen drukt zich onder andere uit d.m.v. een'publiekeopinie'. Die is er in de Kerk altijd geweest, en wordt traditioneel 'sensusfidei' genoemd, 'de geloofszin'. Zo is het gegaan met de Hemelvaart vanMaria, die al een hele tijd gevierd werd voor paus Pius XII dit feest plechtigafkondigde. Het gezag is er nodig. Men kan niet zonder. Maar het moet wel voor demensen aanvaardbaar zijn.   Schrijf naar mgr. Jacques Gaillot: jgaillot@partenia.org

De Kracht van de Geweldloosheid

Wie herinnert zich niet dat aangrijpende beeld dat de wereld is rondgegaan?Een jonge man ging staan recht tegenover de colonne tanks op weg naar hetTien-an-min-plein. Een ongelooflijke confrontatie. De eerste tank hieldhalt. Een kleine mens, ongewapend, bood het hoofd aan de kanonnen. Het gebeurdein het voorjaar van 1989. Die onbekende jonge man staat symbool voor elkvan ons: onze open handen, onze oprechtheid, ons verlangen naar vrede. Geweldloosheid is geen weigering om zich te verdedigen. Zij is geen afwijzingvan het verzet, en staat zeker niet synoniem voor passiviteit. Geweldloosheid is een daad, is een strijd. Het is een manier van strijden,anders dan gewoonlijk, om tot een oplossing te komen voor de nu eenmaalonvermijdelijke conflicten in het leven. Men kan strijden voor rechtvaardigheiden voor de waardigheid van de mens zonder te haten en zonder te doden. Deervaring leert ons dat een menselijk wezen telkens zelf het eerste slachtofferis van het geweld dat hij op anderen uitoefent. Als ik mijn tegenstandervernietig, dan vernietig ik mezelf. Geweldloosheid respecteert de tegenstander. Zij is erop gericht zijngeweten wakker te maken en zijn hart te raken. Geweld is nooit 'menselijk'en vergiftigt menselijke relaties. Geweldloosheid daarentegen herstelt hetweefsel van de menselijke relaties. Zij schept nieuwe verhoudingen tussenmensen. Zij is een weloverwogen daad, diep bekommerd om een efficiëntresultaat: ze wil niet terechtkomen in de impasse van een analyse van desituatie en van de krachtverhoudingen. Ze stelt strategieën op, zoekt middelen om niet mee te werken aanonduldbare situaties. Mislukkingen zijn uiteraard mogelijk, de geweldloosheidkan niet alles oplossen. Ze is niet het enig mogelijke antwoord op het geweld. De geweldloosheid is een gemeenschappelijk goed van de hele mensheid.Ze staat ter beschikking van het grootst mogelijke aantal mensen. Ze ishet wapen van de arme en de zwakke. Geen enkele godsdienst heeft er hetmonopolie van. In deze tijd ontdekt men hoe belangrijk het is de geweldloosheid te lerenbeoefenen in de gezinnen, de scholen, de kerken De geweldloosheid is op de eerste plaats een innerlijke houding, eeningesteldheid. Een manier van doen die voortspruit uit een manier van zijn. Geweldloosheid laat zich niet opleggen of afkondigen. Zij is het resultaatvan een persoonlijke keuze.   Schrijf naar mgr. Jacques Gaillot: jgaillot@partenia.org

Archiv : Catechismus december 97 Catechismus november 97 Catechismus oktober 97 Catechismus september 97