Als we de bijbel openslaan: Juli 2002
	Gehoorzamheid

		Gehoorzamheid   "Jezus Christus is aan de mensen gelijk geworden, en heeft zich nog meer vernederd door gehoorzaam te worden tot de dood..." (Filippenzen 2, 7-8)  De kernachtige manier waarmee Paulus hier het gedrag van Jezus typeert heeft ongetwijfeld in de kerk een sterke invloed gehad op de manier om de Meester na te volgen. De band die hij legt tussen "zich vernederen" en "gehoorzamen" versterkt nog de "vernietigende" kant van de gehoorzaamheid. Deze gehoorzaamheid werd in de scholen voor spiritualiteit vaak voorgesteld als dé deugd bij uitstek van de leerling. Zo inspireerden zij tot vormen van onthechting waar men vragen bij kan stellen, omdat ze zo ver verwijderd lijken van de concrete houding van Jezus zoals die in het evangelie beschreven staat. Soms wordt die gehoorzaamheid ook, voor de gezagsdragers, een gemakkelijk middel - spiritueel gerechtvaardigd - om onvoorwaardelijke gehoorzaamheid te verkrijgen. Voor Jezus is gehoorzaamheid inderdaad op de eerste plaats een kwestie van trouw aan de wil van zijn Vader, zoals die concreet uitgedrukt staat in de geboden en de voorschriften van de Wet, die tekens zijn van het Verbond met God. Op de eerste plaats het fundamentele gebod: "Hoor, Israël, de Heer uw God is de enige; je zult hem beminnen met heel uw hart..." Nog voor het gebod "gij zult beminnen" is er het "Hoor !", open het oor van je hartvoor de boodschap die een licht werpt op je leven. Zoals elk mensenkind begint Jezus met het ontvangen van de essentiële waarden die zijn ouders hem samen aanbieden met voedsel en onderdak. "Hij was hen onderdanig" (Lucas 2, 51). Niets is meer vanzelfsprekend voor een kind! Daar steekt geen enkele vernedering in, maar integendeel een waardevolle weg om te "groeien in wijsheid, in leeftijd en in welgevalligheid".   Deze geleidelijke opbouw van zijn persoonlijkheid gebeurt ook door te luisteren naar zijn naaste omgeving, zijn vrienden, diegenen die in de synagoge van Nazareth de schrift commentariëren. Ongetwijfeld ook door de eerbied voor de burgerlijke wetgeving die bedoeld is voor het welzijn van zijn land: geef aan de keizer wat de keizer toekomt...  Jezus neemt deze verschillende vormen van kennis in zich op en transformeert die tot levenswijsheid, dank zij zijn eigen oordeel. Men moet niet denken dat dit zonder slag of stoot ging, of dat hij nooit op onbegrip botste. Het ging bij hem zoals bij ieder mens. En op een dag hoort hij dan de oproep om een zending als profeet op te nemen. Wanneer hij eenmaal vertrokken is om het Koninkrijk te verkondigen, blijft Jezus luisteren via toevallige ontmoetingen zijn horizon verbreden. Denk aan die vluchtige ontmoetingen met mensen van een andere godsdienst, van een andere cultuur: de Kananeese vrouw, de honderdman... Terwijl hij eerst gekomen was voor de verloren schapen van het huis van Israël, ontdekt hij beetje bij beetje de universaliteit van zijn zending. Meteen relativeert hij de absolute uitspraken van de denkers en de hogepriesters van zijn eigen kleine volk. Terwijl laatstgenoemden in het midden van de stroom blijven staan, en op een overdreven manier heilig verklaren wat voor een mens slechts een middel is om zijn leven te veranderen (de Wet, de sabbat...) hoort Jezus de roep om door te gaan, naar de andere oever, waar het leven in volle vrijheid openbloeit. En hij zegt: "De sabbat is gemaakt voor de mens, en niet de mens voor de sabbat". Het echte criterium om te onderscheiden waar het op aankomt, het enige woord dat verdient gehoorzaamd te worden is dit: "Is het toegelaten al of niet op sabbat een leven te redden? Is het die dag toegelaten goed te doen?" Hij maakt de overgang van het terrein van het voorschrift naar dat van het welzijn van de mens. Dit is een stap die niet ingaat tegen de voorschriften van de Wet, maar die vérder gaat, in de richting waarvan Jezus zegt: "Ik ben niet gekomen om de Wet op te heffen, maar om hem tot voltooiing te brengen". Men moet daarin geen gemakkelijkheidsoplossing zien, want deze vorm van gehoorzaamheid vraagt veel, vraagt nederig zoeken en brengt permanent spanningen mee. Maar de hogepriesters en de oudsten, die zich blijven vastklampen aan de letter van de geboden, beschouwt hij dus niet meer als de uiteindelijke referentie. Ze moeten niet meer onvoorwaardelijk gevolgd worden.   De door hen voorgeschreven weg verlaten betekent evenwel risico's lopen. In hun ogen wordt Jezus een dissident die uitgeschakeld moet worden. Hij verstaat zijn gehoorzaamheid aan God als een verzet tegen hen. Met een innerlijke kracht die geen enkele autoriteit kan tegenhouden kiest Jezus om het "gij zult beminnen" in praktijk te brengen volgens de concrete modaliteiten die hij in geweten als gelovig mens aanvaardbaar acht.   De weg die hij in vrijheid gaat is geen zaak van fanatieke onafhankelijkheid of hooghartig afwijzen van elke autoriteit - zoals het zou kunnen zijn bij een goeroe die zich in een vlucht vooruit onttrekt aan de eisen van het leven van elke dag. Men kent de boom aan zijn vruchten, en de gehoorzame Jezus brengt duidelijk de vruchten van de Geest voort, zoals Paulus die beschrijft: "liefde, vreugde, vrede, geduld, dienstbaarheid, goedheid, vertrouwen in de anderen, zachtheid, zelfbeheersing" (Galaten 5, 22). Het opperste getuigenis daarvan zal hij geven op de dag dat zijn vijanden hem buiten de muren van Jeruzalem aan het kruis slaan. Trouw aan dit voorbeeld en in dezelfde geest zullen de apostelen Petrus en Johannes, uitgeleverd aan het Sanhedrin, verklaren: "Men moet God meer gehoorzamen dan de mensen" (Handelingen 4, 10). Deze gehoorzaamheid aan het leven en aan de gebeurtenissen, met aandacht voor de grote oproepen vanuit het evangelie, brengt de pelgrims op weg naar de Absolute er toe veel zaken als relatief te beschouwen en vérder te gaan.