HET GEZIN
- Vandaag zijn niet alle gezinnen gebaseerd op het huwelijk, er bestaan
ook gezinnen zonder vaste verbintenis. Tegelijk leiden echtscheiding of
het uit elkaar gaan van samenwonenden tot heel wat eenoudergezinnen. Daarop
volgen dan weer uiteenlopende vormen van hersamenstelling van gezinnen.
Verschillen in opvattingen, maar ook het aantal en de leeftijd van de
kinderen van beide zijden en de komst van nieuwe kinderen spelen daarbij
een rol.
Maar hoe dan ook, los van het uiteenvallen en het totstandkomen van nieuwe
relaties, de overgrote meerderheid van de bevolking kiest voor het gezin.
De crisis brengt alleen het klassieke gezinstype in gevaar, dat uit de
negentiende eeuw dateert en waarmee wij vergelijken. Dat gezinstype werd
gekenmerkt door een strikte scheiding van de taken van man en vrouw, waardoor
de vrouw ook afhankelijk werd van haar echtgenoot. We mogen van
dit gezinstype geen absoluut ideaal maken. Wat we vandaag meemaken, is
niet het einde van het gezin, maar het ontstaan van een veelvoud van gezinstypes.
"De mensen blijven geloven dat het gezin een van de ideale wegen is
om gelukkig te zijn en zichzelf te worden" (1). De eigen thuis
blijft het warme nest waar men intimiteit vindt en onvoorwaardelijke
liefde, waar men zich kan herbronnen en ontplooien. Alle nieuwe gezinsvormen
streven ernaar zo goed en zo kwaad als het kan dit ideaal te realiseren.
De crisis in het gezinsleven is niet te wijten aan het verwerpen van
alle waarden, maar aan het naar boven komen van nieuwe belangrijke waarden.
Eén ervan is de grote vraag naar zelfstandigheid en vrijheid. Mannen
en vrouwen laten zich niet langer bepalen door hun sociale en familiale
herkomst, maar verlangen om zichzelf op een onafhankelijke manier te ontplooien.
Tussen zovele sociale verplichtingen zoeken ze vrijheid van handelen. Het
gaat hier om een waarde die niet alleen moet worden geëerbiedigd, maar
die we als een algemeen menselijke waarde moeten aanmoedigen.
De vooruitgang op medisch vlak, met het beheersen van het leven, en in
zekere zin ook van de dood, heeft het mogelijk gemaakt dat mensen in bepaalde
gevallen niet langer onderworpen zijn aan een onafwendbaar lot. Ze dragen
dus ook een veel grotere verantwoordelijkheid. Het gaat hierbij om
een gedragsverandering die met kwaliteit te maken heeft. In een wereld
die steeds vlugger verandert en waarin het leven altijd maar langer duurt,
moeten mensen nieuwe wegen zoeken die nog niet zijn uitgestippeld. Nieuwe
mogelijkheden bieden zich aan, méér en meer gevarieerde levensepisodes.
Parallel hiermee ontwikkelen zich waarden als aanpassingsvermogen en
creativiteit.
De geluksverwachting en de hoop op zelfontplooiing in het gezin moeten
we niet onderwaarderen in naam van een zeker realisme. Integendeel, het
zijn waarden die we eerder moeten verdiepen. Gevoelens van liefde zijn een
bron van geluk voor de mensen.
Tenslotte nog dit. Vrouwen verlangen naar meer rechtvaardige relaties
en een betere verdeling van de taken. Er zijn bovendien ook mannen die verlangen
om uit te stappen uit de rol die ze buitenshuis, in de maatschappij, moeten
spelen. Deze twee gegevens samen leiden tot een noodzakelijke vorm van partnerschap
voor de uitbouw van het gezin. Maar ze doen ook vragen rijzen bij de allesoverheersende
economische waarde van het werk, ten nadele van de relationele waarden.
Dergelijke ontwikkelingen kunnen we alleen maar respecteren en stimuleren.
Dit respect moet gepaard gaan met een vorm van vertrouwen in de mens, in
zijn bekwaamheid om nieuwe oplossingen te vinden en op een verantwoordelijke
manier zijn eigen leven in handen te nemen.
Mensen hebben vaak de indruk dat burgerlijke en religieuze instellingen
hen alleen maar afremmen en de pas afsnijden. Willen die echter in dienst
staan van een noodzakelijke stabiliteit in de koppels en de gezinnen, dan
moeten ze een visie integreren en ontwikkelen die het leven ziet als een
open en
steeds verder evoluerende geschiedenis.
(1) François de Singly, Sociologie de la famille contemporaine,
Nathan, 1993. |