|
|
|
- Zelf oordelen
- "Waarom bepalen
jullie niet uit jezelf wat juist is?"
- (Lucas 12, 57)
Deze woorden van Jezus zijn gericht tot 'de menigte',
de toevallige voorbijganger. Hij spreekt ze uit nadat hij heftig
uitgevaren is tegen de Farizeeën en de Wetgeleerden - diegenen
die beschouwd werden als de leermeesters en de competente autoriteiten
om na te denken en uitspraken te doen over wat juist en niet
juist is.
-
- In de loop van de jaren hadden ze, waarschijnlijk met
de lovenswaardige bedoeling de wet van Mozes in zijn waarde te
behouden, de geboden en verboden vermenigvuldigd.
-
|
Maar ze hadden zich daarbij geen vragen gesteld over de nefaste
neveneffecten van deze voorschriften: de essentiële elementen
van de 'tien geboden' verdronken in een oceaan van zwaarwegende
details. En, wat nog erger is: de gelovigen, die alleen maar
blind moesten gehoorzamen, verloren elke kritische zin en de
lust om het onderscheid te maken tussen wat belangrijk en wat
bijkomstig is in het leven. |
-
- Jezus wil het geweten van de mensen weer wakker maken.
Zijn 'waarom' klinkt als een kreet van verwondering, waarin men
bijklanken vermoedt van onbegrip, ergernis, misschien zelfs van
ontgoocheling en verwijt: "Waarom toch oordelen jullie
niet uit jezelf?" Voor hem gaat het hier om iets wat
evident is. De voorbeelden die hij geeft spreken genoeg voor
zichzelf, met name met betrekking tot de sabbat "die
gemaakt is voor de mens, en niet de mens voor de sabbat".
Het belangrijkste die dag is toch niet dat men het aantal stappen
telt dat men mag zetten, maar wel 'goed te doen, een leven
te redden', en de kettingen te breken van iemand die in zijn
ziekte of in wanhoop gevangen zit. (Lucas 6,9).
-
- Tot zijn toehoorders zegt Jezus voornamelijk twee zaken:
-
- 1.
Elk van jullie moet zich een oordeel vormen over wat juist is
in denken en doen. Het is geen heiligschennis als je je vragen
stelt over de gegrondheid van praktijken die men je oplegt of
over de waarde van de argumenten die men naar voren schuift om
je te overtuigen.
-
|
Jullie hebben de macht om dit te doen, en wel in alle betekenissen
van dit woord. Enerzijds zijn jullie in staat om te oordelen
of iets waardevol is of niet. |
|
-
- Anderzijds hebben jullie ook echt de bevoegdheid om dit
te doen, jullie zijn ertoe gerechtigd vanuit jullie hoedanigheid
als mens en als lid van het volk van God - even goed als de meesters
die de leiding hebben over jullie en jullie willen informeren.
Uiteindelijk is het jullie geweten de norm voor wat je denkt
en doet.
-
- 2.
De boodschap van Jezus gaat zelfs nog verder: het gaat niet alleen
om een macht, het is een eis. Een volwassen gelovige moet durven
zeggen: "In het licht van wat ik als mens weet en van
wat het Evangelie mij vandaag zegt, denk ik dit… en dit
zijn mijn argumenten…" Die argumenten kunnen samenvallen
met wat religieuze instanties denken. Maar ze kunnen er ook van
afwijken - zonder aanstootgevend of ketters te zijn.
-
- Op deze 'laan van de vrijheid' stelt Jezus de menigte
gerust door te stellen dat 'zelf oordelen' geen onoverkomelijke
moeilijkheid is. Het is niet ingewikkelder dan het voorspellen
van het weer voor de komende dag: "Wanneer jullie een
wolk zien opkomen in het westen, zeggen jullie meteen dat er
regen op komst is, en dat is ook zo. En wanneer jullie merken
dat de wind uit het zuiden komt, zeggen jullie dat er hitte op
komst is, en dat is ook zo. De aanblik van de aarde en de hemel
kunnen jullie duiden, hoe kan het dan dat jullie deze tijd niet
kunnen duiden? Waarom bepalen jullie niet uit jezelf wat juist
is?" (Lucas 12, 54-57) : Wat juist is met betrekking
tot de relaties met God en met onze naaste, wat juist is in de
manier waarop we zowel de Ene als de andere beminnen, en waarop
we Christus een plaats geven in ons leven.
-
|
Voor zichzelf uitmaken wat juist is betekent niet dat je dit
de hele tijd alléén doet, zonder ooit je licht
op te steken bij competente mensen. Er zijn bijv. ethische kwesties
waarin het niet gemakkelijk is zich een beeld te vormen van wat
goed is. Als je persoonlijk oordeel steunt op de raad van wijzen
of van eenvoudige mensen zal het des te steviger zijn. Maar in
laatste instantie moet elke mens zelf de verantwoordelijkheid
opnemen voor de keuzes die hij maakt. |
|
