Als we de bijbel openslaan: December 2002
	Kerstmis: een feest

		Kerstmis: een feest  Het is in het evangelie van Lucas (2, 1-20) dat de geboorte van Jezus verteld wordt. Lucas presenteert Kerstmis als een feest. Maria, samen met Jozef in Betlehem, ver van huis, brengt haar eerstgeborene ter wereld in een stal - de grote zaal van de herberg was immers weinig geschikt voor een bevalling. Ze wikkelt de baby in doeken waarvan ze zich voorzien had en ze legt hem te rusten in een voederbak die daar stond. Alles is goed verlopen; het was wel degelijk de jongen die ze verwachtten! Zoals meestal wordt ook deze geboorte beleefd als een feest.   Maar hier wordt het feestelijk karakter onderstreept door een gezant van God, een engel, die aan de herders die 's nachts bij hun troepen de wacht hielden de geboorte aankondigt als "een grote vreugde": "Een redder is u geboren, een Messias". Heel het volk van Israël verwachtte inderdaad een Messias die God zou zenden. De profeten hadden daarover gesproken: "Het volk dat in duisternis gaat heeft een groot licht gezien... Want een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven... " (Jesaja 9, 1 en 5). Wat men lang verhoopt heeft gaat dus eindelijk in vervulling en wordt aan allen geschonken, zelfs aan de meest gemarginaliseerde bevolkingsgroepen, waartoe in die tijd ook de herders behoorden. Om de draagwijdte van het gebeuren te onderstrepen zegt Lucas ons dat de engel vergezeld is van een hemelse heerschaar die, voor ze naar de hemel terugkeert, Gods lof begint te zingen: "Eer aan God in den hoge en vrede op aarde aan de mensen die hij liefheeft". De literaire procédés van de evangelisten, die willen aantonen dat de hemel openscheurt en de mensheid niet overgelaten is aan haar aardse lot, moeten in niets onderdoen voor de speciale effecten in films. Allen waren in de wolken bij het horen van wat de herders vertelden toen ze het kind hadden bezocht. Om gelijke tred te houden vertelt Mattheüs (2, 1-12) dat wijzen, op de hoogte gebracht door de verschijning van een komeet - teken van een buitengewone gebeurtenis - uit hun verre Oosten gekomen zijn, beladen met waardevolle geschenken en grote prijzen, om het kind te eren: goud, wierook en mirre. De christelijke traditie is binnengeslopen in de volkse traditie die de winterzonnewende vierde, en heeft er de verjaardag van gemaakt van de geboorte van Jezus. Het is het moment waarop de dingen een nieuwe wending nemen. De dagen beginnen te lengen. De duisternis zal geleidelijk wijken voor het licht.   Het symbool is veelzeggend; het christendom heeft het reeds bestaande feestelijke aspect bewaard en er nog meer schittering aan verleend door de geboorte van hem die ons allen naar het licht roept. Niet te verwonderen dan dat Kerstmis het meest universele is van alle feesten. Het is het feest dat het langst duurt. De voorbereiding ervan begint al in november en de laatste verlichtingen worden eind januari weggenomen. Men begint goed op tijd met de voorbereiding, want het feest vraagt een aangepast decor met slingers en lampions. Het vraagt ook dat we er ons persoonlijk op voorbereiden, met een houding van verwachting. De tijd die aan Kerstmis voorafgaat, de advent, wordt ons aangeboden om ons voor te bereiden. De kinderen kennen de adventskalenders waarop je elke dag, tot aan Kerstmis, een venster kunt openmaken. Het is de tijd van het ongeduldig wachten.  Waarschijnlijk geeft men ook voor dit feest jaarlijks het meest geld uit, voor geschenken en fijne gerechten. Dus eenvoudig een commerciële zaak? Niet alleen! In het feest van Kerstmis steekt er meer dan het profane kerstfeest. Er steekt iets in dat dieper gaat en zijn betekenis vindt in het verlangen om zich in het samenzijn te verheugen. De behoefte om uit de grauwheid van het dagelijkse bestaan te stappen, om het interieur mooi te maken, om de stad te verlichten, om rondom zich gelukkige mensen te zien, is niet alleen het resultaat van een geslaagde reclamecampagne. Het kerstfeest is vooral een familiefeest. De tijd van het jaar nodigt mensen meer dan anders uit om thuis te blijven en niet weg te gaan. De kinderen spelen er een belangrijke rol in. De mythe van de kerstman versterkt het verlangen om iets te schenken dat plezier doet, en om er een verrassing van te maken, zodat klein en groot van de ene verbazing in de andere kunnen vallen.   Een feest waar mensen zich kunnen verheugen in de warme intimiteit van een huiselijke kring bevat meer dan commerciële aspecten. De verfijning, zelfs de luxe, zijn niet alleen een uiting van het verlangen om te schitteren, maar ook een manier om uit te drukken dat niets te mooi is om een diep verborgen intuïtie te vieren, die ons belet te wanhopen: de intuïtie dat het niet gedaan is, dat niets verloren is, dat alles opnieuw kan beginnen bij het beeld van een pasgeboren kindje. Een diepe hoop blijft als een larve leven op de bodem van ons hart. De herinnering aan een kind dat de wereld wellicht heeft veranderd blijft min of meer bestaan in ons collectief onderbewuste. Kerstmis heeft te maken met verwondering: wonderlijk zijn de evangelieteksten, wonderlijk de versieringen, de verlichting, de geschenken. Wondermooi is ook deze gelegenheid om aan de anderen te denken, aandacht te schenken aan de kleinen en samen te leven in liefde. Bevindt zich daarin niet een voorsmaak van het Rijk dat het kind Jezus kwam vestigen? Dan had de engel wel gelijk als hij een grote vreugde verkondigde voor alle mensen!