Wijdingen
Het is een groot moment voor de kathedraal van Amiens. Een mooi gebouw, badend in het zonlicht, en daarbinnen een enorme menigte. Machtige pijlers rijzen omhoog naar het gewelf. Aan de voet daarvan staan de wijdelingen - ze zien er zo broos en breekbaar uit. De liturgie ontplooit haar ritueel, eenvoudig en diep. Alle aanwezige priesters leggen mee de handen op. Indrukwekkend. De aanwezigen begrijpen gevoelsmatig wat het betekent, priester te worden.
Ik kijk naar Daniël, een vriend. De media hebben zijn portret getekend:
journalist en psycholoog. Ik ben dankbaar voor de gave van de Geest, die
hem tot priester maakt. Het is een begin. Daniël zal mensen aanspreken
in hun vrijheid. Zijn woord zal bij velen weerklank vinden. Hij zal nieuwe
wegen openen, licht doen stralen in vele ogen. Maar vrijheid maakt mensen
ook bang. Je moet er soms veel voor over hebben!
In de gerechtszaal
Armand nam het vliegtuig, richting Bamako, Mali. In dat vliegtuig zat ook een jonge man zonder papieren: Moussa, streng bewaakt door vier politieagenten. Op initiatief van Armand hadden de medepassagiers zich georganiseerd en besloten zich te verzetten tegen deze uitwijzing, die ze onrechtvaardig vinden. Armand vroeg aan de boordcommandant om Moussa uit het vliegtuig te laten verwijderen - als boordcommandant heeft hij daartoe de bevoegdheid. Deze ging daar echter niet op in en deed een beroep op de politie om Armand uit het vliegtuig te verwijderen. De andere passagiers hebben dat verhinderd. Daarna zette de politie Moussa, die reeds twee maanden gevangenis achter de rug had omdat hij geweigerd had zich te laten inschepen, onder druk. Hij werd bedreigd met gevangenisstraf en slagen als hij het vliegtuig zou verlaten. Vervolgens werd hij met de voeten aan het vliegtuig vastgemaakt. De inspanningen van Armand en de andere passagiers hadden niets uitgehaald. Het vliegtuig vertrok een uur later, maar mét Moussa aan boord.
Terug in Parijs, werd Armand op de luchthaven aangehouden en 17 uur lang onder bewaking gesteld. Hij werd voor de rechtbank van Bobigny gedaagd, onder beschuldiging het luchtverkeer ernstig gehinderd te hebben. Door zijn verzet tegen de uitwijzing van iemand zonder papieren moest het vliegtuig met een uur vertraging vertrekken.
Armand en zijn advocaat vragen me om voor de rechtbank te getuigen. Ik ga op die vraag in. Armand vertrouwt me toe: "Ik weet dat ik de wetten van mijn land niet heb geëerbiedigd door me tegen die uitwijzing te verzetten.
Maar ik heb dit gedaan om trouw te zijn aan iets wat nog belangrijker is voor mij: het verlangen naar rechtvaardigheid en gelijkberechtiging. We hebben allemaal de plicht ervoor te zorgen dat de discriminerende wetten uit onze Franse wetgeving verdwijnen en dat aan iedereen, Fransen zowel als immigranten, dezelfde rechten worden toegekend. Dat is het wat ik in dat vliegtuig gedaan heb, en zal blijven doen. Dat gaat misschien in tegen onze wetten, maar het is in elk geval juist!" Het vonnis werd verdaagd.
Ferney-Voltaire
Een protestantse dominee heeft me uitgenodigd in de "Cercle Condorcet" van Ferney. Ik was blij met de uitnodiging naar de plaats waar Voltaire de laatste jaren van zijn leven verbleef. Dank zij Voltaire werd Ferney in die tijd een ontmoetingsplaats waar het kruim van heel Europa kwam. Daar heeft hij, in zijn kasteel, zoveel geschreven om de rechten van de mens te verdedigen, en de ophefmakende affaire Calas aan het licht gebracht. Jean Calas was een protestant die ten onrechte beticht werd van doodslag op zijn zoon - om die te beletten zich tot het katholicisme te bekeren. Jean Calas werd gefolterd en terechtgesteld.
- De protestantse dominee wou me, op een eenvoudig buffet, laten kennismaken
met enkele personaliteiten van Genève. Hij had voor de gelegenheid
een jonge traiteur laten komen. Zo zou al zijn aandacht naar zijn gasten
kunnen gaan. De jonge traiteur heette Joseph. Hij was de hele tijd beschikbaar.
- Zag hij een glas of een bord dat leeg raakte, dan was hij onmiddellijk bij de hand om aan te vullen.
Het was al laat, toen de gasten opstonden en vertrokken Niemand van hen gunde Joseph, die hen de hele tijd bediend had, een woord, een blik of een gebaar. Toen ze weg waren, zei ik tot hem: "Dat begrijp ik toch niet, al die personaliteiten vertrekken en u negeren ze volkomen!" Hij antwoordde me: "Dat doet van binnen wel pijn." En wat later: "Voor dat soort mensen besta ik gewoon niet." De dominee sloot ons gesprek af: "En zeggen dat het socialisten zijn!"
In het land van de uitgestrekte gebieden
Het is herfst als ik weer in Quebec kom. De bomen zijn op hun mooist. Het is een kleurenfestival dat me enorm bekoort! Er wacht me een druk programma: ontmoetingen, vieringen, conferenties, radio, televisie Ik onthoud drie sterke momenten.
De vrouwengevangenis: Bij een kop koffie komen de tongen vlug los. Ze waarderen de komst van iemand die van elders komt. Er waait eens een andere wind! Deze vrouwen zijn jong, voelen zich eenzaam, en zijn heel ontroerd als ze me de foto's van hun kinderen tonen. Gescheiden zijn van hun gezin is voor hen een zware beproeving. De gevangenis, hoe goed ook ingericht, blijft een plaats waar mensen van hun vrijheid beroofd zijn.
De ontmoeting met de katholieken van de St.-Paulusparochie: Zij houden contact met mensen die door het leven gekwetst zijn. Ze vertellen me niet alleen wat ze doen, maar ook hoe dat contact hen getekend heeft. Ik heb veel bewondering voor hen als ik hoor wat ze doen. Een vrouw die mensen in de psychiatrie bezoekt, zegt ons: "Ze hebben me geleerd echt te zijn, mijn eigen zwakheden en grenzen te ontdekken. Ze hebben mij de onvoorwaardelijke liefde van God geopenbaard."
Een Forum in Joliette over de fases in een mensenleven: Drie dagen lang, met een zeer actieve inbreng van de aanwezigen. Mijn tussenkomst gaat over de ouderdom. De levensverwachting is groter geworden. Dit is duidelijk een stap vooruit. Maar het is niet voldoende als we alleen maar jaren kunnen toevoegen aan het leven - we moeten ook en vooral léven toevoegen aan de jaren. We mogen hopen op een langere levensduur - maar de levens-zin is er op achteruit gegaan. Waartoe dient het, als we ons leven met enkele jaren kunnen verlengen, maar aan dat leven geen zin meer kunnen geven?