- Onverwachte uitnodiging
De Canadese televisie komt me een getuigenis vragen over de mensen zonder papieren. Alles verloopt zoals voorzien en op een sympathieke manier. - Op het einde van de opnames zegt de cameraman: "Wat spijtig dat we geen contact konden krijgen met Emmanuelle Béart die zich eertijds ook heeft ingezet voor de mensen zonder papieren!" Uit pure goedheid wijs ik hen erop dat die beroemde filmactrice hier heel dicht in de buurt woont. De vertrouwelijke mededeling volstaat om hun verlangen aan te wakkeren haar te ontmoeten.
- We komen aan bij de hoofdingang, waar je met een code binnen kan. Er blijft nog één mogelijk obstakel: de huistelefoon. We hebben geluk, Emmanuelle is thuis en nodigt me uit om de deur die op een tuin uitgeeft open te duwen. "Ik ben niet alleen, Emmanuelle, er zijn nog drie Canadezen bij me". Haar antwoord, heel hartelijk: "Kom maar binnen!" Mijn vrienden van de televisie hebben het gevoel binnen te stappen in het paradijs.
- Daar bevindt zich ook een jonge man, Marc. Hij is stomverbaasd bij die plotse inval van de barbaren.
Emmanuelle stelt hem gerust. Ze legt hem uit dat we nog samen hebben geslapen, tien jaar geleden, in de St.-Bernarduskerk, die toen bezet werd door mensen zonder papieren: om te beletten dat de politie hen zou buitenzetten. 
- De actrice onthaalt ons alsof ze onze komst verwachtte en niets anders te doen had. De televisieploeg is in de wolken met dit onverhoopte interview. Wat Marc betreft, onverwachte bezoeken, dat is blijkbaar nog niets voor hem!
Snelle evacuatie
In de Parijse voorstad ga ik op bezoek bij 34 mensen zonder papieren die aan hun 38e dag hongerstaking beginnen. Ze liggen op matrassen in een grote zaal: vrouwen en mannen, hoofdzakelijk afkomstig uit Marokko, Algerije en Tunesië. Op hun gezichten staat vermoeidheid en droefheid te lezen. De stilte weegt. - Ik kniel neer voor elk van hen zoals ze daar liggen. Ik geef ze een hand en luister naar hen. Er komt een glimlach op hun gezicht als ik ze zeg: "Ik zit nergens zoveel op mijn knieën als voor jullie!"
- Een moeder toont me fier haar prachtige twee maand oude baby. Een andere hongerstaker lijkt me heel erg verzwakt."Je bent jong!" zeg ik hem. Hij antwoordt: "Jong en wanhopig". Hij heet Salah. Zijn gelaat zal ik niet vlug vergeten.
- Er is een half uur voorbij, ik zit nog altijd geknield op een matras maar ben bijna klaar met mijn ronde, als plots de politie in de zaal binnenvalt: "We hebben bevel gekregen u te evacueren." De chef van de politie vraagt me het woord te nemen opdat alles rustig zou verlopen. Ik weiger.
- De hongerstakers zijn zo verzwakt dat ze geen weerstand bieden. Salah beweegt niet. Hij heeft de kracht niet om zich op te richten.
Drie agenten pakken hem op. Een man weent. Hij zegt me dat zijn vrouw in het hospitaal is en niet weet wat er van haar dochter zal geworden.
De politiemannen zijn met een honderdtal. Alles gaat heel snel. De 'sans papiers' worden samengeperst in de voertuigen. Ze weten niet waarheen men hen zal voeren. Bestemming onbekend.
Liechtenstein
Dit vorstendom, gelegen tussen Oostenrijk en Zwitserland, herbergt een klooster waar christenen vaak van ver naartoe komen om zich te herbronnen. Aan de Oostenrijkse grens bevindt zich verder ook een huis van de missionarissen Combonianen, een vrije ruimte waar velen naartoe komen. In dit winterseizoen zijn deze beide plaatsen omringd door sneeuwtoppen, een betovering voor mij!
| Voor de zoveelste keer maak ik kennis met de basiskerk die blijk geeft van een wonderlijke vitaliteit. Onze bijeenkomsten staan in het teken van uitwisseling, vriendschap en gebed. |
|
Zijn wij geen wezens die het moeten hebben van woorden en gesprekken? We worden onszelf dank zij de ontmoetingen en de gesprekken die we hebben met elkaar. Daarom ook lijden we als we ons eenzaam en verworpen voelen, want dan is er geen relatie meer. Een deelnemer liet opmerken: "Als we christen worden, worden we dan meer mens?"
We worden omringd door een succescultuur die het leven beschouwt als een strijd tegen de anderen. De motor die de mens drijft is de competitie. We gaan ervan uit dat de competitie de voornaamste bron is van vooruitgang. Het komt erop aan het te halen op de andere, hem te overheersen.
|
Heel anders waren deze ontmoetingen. De verscheidenheid van talen en culturen heeft een manier van samenleven bevordert die men niet vlug vergeet. Zoals de slogan zegt: "Geen muur tussen de volkeren. Geen volkeren tussen muren." |
Bezoek aan de televisiestudio's
Ik vertrek naar Normandië, naar Caen, voor een televisieopname. Op het perron bezorgt de interviewer me een hartelijk welkom. Met de chauffeur die wacht rijden we richting stadscentrum om iets te gaan eten in een café-restaurant. Een welgekomen moment, want het is erg koud en we hebben honger.
|
Ik waardeer het dat men me in dit grote televisiehuis rondleidt. Een nieuw gebouw, modern, geopend naar het licht. Maar wat me vooral boeit, zijn de mensen. |
Ik begroet elk van hen graag op zijn werkplek en neem de tijd om naar hen te luisteren. In het 'heiligdom', waar alle controles gebeuren, en waar de berichten van over de hele wereld binnenkomen, bewonder ik het aandachtsvermogen en de snelle bewegingen van hen die voor hun scherm zitten.
| De wereld is geen geheel van voorwerpen, maar een geheel van relaties. Iedereen is verbonden met iedereen. |
|
Een vrouw stelt me haar sector voor, de archieven. "In deze computer worden alle berichten opgeslagen." Zij tikt mijn naam in op het scherm. "U bent 13 keer bij ons geweest. Hier vindt u de data, de onderwerpen waarover u het had…" 13 keer! Dat vind ik veel! Maar nu is het de laatste keer dat ik kom.
Het ogenblik is aangebroken om me aan te melden bij de grimeuse. Ik vertrouw me toe aan haar handen. Terwijl ik mijn ogen sluit denk ik aan een woord van de filosoof Emmanuel Lévinas: "De ander gaat voor, ik ben er voor de ander."