In Niger
Van Ouagadougou (Burkina Faso) rij ik met de wagen naar Niamey, hoofdstad van Niger. De afstand bedraagt 530 km. De mensen van Niger die mij vergezellen hebben alle tijd om over hun land te praten. Het telt 11 miljoen inwoners, waaronder slechts 20.000 katholieken. Meer dan 70% van de bevolking is minder dan 25 jaar. Slechts 25´% loopt school. Niger is bijna het laagste land in de wereld wat het indexcijfer van menselijke ontwikkeling betreft.
 |
De islam is alomtegenwoordig, met een groeiende invloed van vaak gewelddadige moslimintegristen. |
Op dit ogenblik laten zij de Kerk met rust. Zij is net een mier die haar weg heel alleen gaat. Niemand is er op uit haar te vernietigen, ze is verwaarloosbaar! En aids? Moeilijk te weten! Geen enkele statistiek. De moslims willen niet dat gezegd wordt dat landen waarin zij de grote meerderheid vormen evengoed als de andere door die ziekte geteisterd worden. Het zijn de christelijke landen, zeggen ze, die bedorven zijn en daardoor meer met aids te maken hebben.
Er heerst regelmatig hongersnood want de regenseizoenen brengen weinig op. In alle families is er miserie. Twee derden van de gezinnen moeten het doen met minder dan één dollar per dag.
| Het merendeel van de jongeren vindt geen werk. De besten onder hen willen uitwijken naar Europa of Noord-Amerika. Ze zeggen niet "Weggaan is een beetje sterven", maar "Blijven is helemaal sterven". |
|
Ik vraag me af waarom er in een dergelijke situatie van armoede en onwetendheid geen sociale explosie of burgeroorlog uitbarst. Altijd zijn er geruchten over een staatsgreep, muiterij, opstanden. Maar de moslimreligie vormt een sterke band tussen de bevolking. En zij voedt op tot geduld en uithoudingsvermogen.
 |
Ik begeleid een retraite voor vaste medewerkers van de Kerk, |
ontwikkelingshelpers, vrouwelijke en mannelijke religieuzen, priesters en bisschoppen - 65 deelnemers uit alle hoeken van Niger.
Ondanks de voor mij drukkende warmte en de regen die maar uitblijft, leer ik met vreugde een Kerk kennen die steeds meer Afrikaans en 'een Kerk van Niger' wordt. Een Kerk als een graankorrel die groeit, als gist die de menselijkheid bevordert. Zij is het zout dat smaak geeft.
Een kreet van pijn
Ahmed is een jonge man die zich inzet voor de mensenrechten. Ik heb veel bewondering voor hem. Hij neemt deel aan de strijd van de mensen-zonder-papieren en van hen die slecht gehuisvest zijn. Bij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen maakte hij deel uit van de "Spontane Beweging" van jongeren die zich verzetten tegen het Front National.
 |
Omdat hij geen onrecht kan verdragen is hij op alle fronten aanwezig. Tijdens een manifestatie in Straatsburg werd hij opgepakt door de politie en ervan beschuldigd een agent geslagen te hebben. |
Vanuit de gevangenis in Straatsburg schreef hij me deze ontroerende brief, waarin je de kreten van pijn van de gevangenen kunt horen, kreten die zo vaak weerklinken in de psalmen:
"Je vertrouwen heeft me heel erg geraakt. Ze zeggen dat ze me in afzondering hebben geplaatst, maar ze kunnen mij toch niet scheiden van de strijd, en van de liefde van God en van de mensen!
| Wat me het zwaarst valt in deze afzondering, dat zijn de kreten van pijn die ik hoor vanuit de andere cellen. |
|
Ze huilen, Jacques, en ik geloof, als ik die agent echt
geslagen had, dat ik zou roepen en wenen zoals zij. Ik geloof
dat mijn medegevangenen roepen en wenen omdat ze denken dat ze
er alleen voor staan, gescheiden, zoals sommigen toch, van vrouw
en kinderen, van vriend of vriendin. De gevangenis is geen geschikte
plaats om de haat kwijt te raken.
Tot binnenkort, mijn broer. Ik hou van je. Ahmed"
In volle vlucht
 |
In het vliegtuig dat me van Montréal naar Parijs bracht deelde een airhostess me mee dat de boordcommandant me graag wou uitnodigen in zijn cabine. Zoiets weigert men niet! Zittend tussen de commandant en een jonge kapitein keek ik met bewondering in de nacht naar het opkomen van de maan. Heel vlug ging het gesprek over de Wereldjongerendagen die zojuist in Toronto hadden plaatsgevonden. |
"Ik ben geen voorstander van die grote bijeenkomsten en van de vedettencultus rond de paus," opperde de commandant, "wat denkt u daarover?" - "De jongeren die van Toronto terugkomen en uw vliegtuig vullen zijn enthousiast. In het gesprek met hen heb ik op hun gelaat iets gezien van de vreugde van het evangelie en van de schoonheid van het geloof. De beperking van die dagen, vind ik, ligt in de afwezigheid van het Afrikaanse continent. Niet alleen omdat de prijs te hoog lag, maar vooral omdat de meeste van die jonge Afrikanen geen visum bekomen hebben."
"Ik ben agnost" zei de commandant. "Toen ik kerkelijk trouwde heb ik aan de priester gezegd: "Ik zal geen enkel woord zeggen en geen enkel gebaar maken dat de indruk zou kunnen wekken dat ik gelovig ben. Maar ik denk dat de Katholieke Kerk een rol te spelen heeft in het verdedigen van de sociale waarden. Vroeger ging ik niet akkoord met wat de paus in Afrika zei over aids. Vandaag denk ik dat hij gelijk had: hij maakt deel uit van een systeem en kan niets anders doen dan dit te verdedigen. Het is zijn taak te herinneren aan de principes, het ideaal te tonen. Zoniet verbreekt hij het systeem."
"Systeem of geen systeem" zei ik, "waar het op aankomt is de verdediging van de mens. De liefde staat boven de wet, het leven boven de principes. De sabbat is er voor de mens, en niet omgekeerd." De jonge kapitein, die tot dan gezwegen had, liet blijken dat hij het hiermee roerend eens was. Er zat spirit in het gesprek!
 |
Toen ik de boordcabine verliet zag ik dat de bemanning aan het eten was, terwijl de passagiers sliepen. Ze boden me kaas aan met een uitstekende bordeaux. |
Eén van hen, Dominique, deed me het volgende verzoek: "Ik ben een jaar gehuwd en heb bij het zwemmen in Réunion mijn trouwring verloren. Ik heb er een andere gekocht. Wilt u hem wijden voor mij?" Dominique legde zijn trouwring in zijn handpalm. Omringd door het boordpersoneel heb ik de ring gewijd, zoals hij het gevraagd had. Hij was opgetogen.