 |
|
|
In Karlsruhe (Duitsland) vierden de protestantse, de katholieke en de anglicaanse kerk samen de 40e verjaardag van Amnesty International. Iedereen weet dat deze befaamde organisatie het voortouw heeft genomen in de strijd voor gerechtigheid-zonder-grenzen. Ze is er in geslaagd de vrijlating te verkrijgen van tal van politieke gevangenen en heeft vele mannen en vrouwen, die daarin anders nooit zouden gelukt zijn, uit de vergetelheid gehaald.
 |
Een dichte en ingetogen menigte vulde het marktplein. Iedereen had een paraplu bij de hand. Maar de hemel was ons goed gezind. |
Vanop het podium zag ik de bloemenmarkt en het komen en gaan van de voorbijgangers.
Het koor viel in de smaak bij de aanwezigen en verleende luister aan de viering.
Ik mocht de woorden van de psalm commentariëren:
"Verdedig de rechten van de zwakke, de wees.
Doe recht aan de ongelukkige en de arme."
| Terwijl ik aan het woord was, kwam een duif neerstrijken in mijn buurt. Als om blijk te geven van haar belangstelling voor het oecumenisme! |
|
Gebaren van solidariteit
| Zoals elk jaar nam ik de trein om naar het klooster van La Pierre-qui-Vire te gaan, om er enkele dagen door te brengen in stilte en gebed. |
 |
In de trein zat naast mij een vrouw die helemaal in beslag werd genomen door enorme dossiers. Rechtover mij zat een jongere, boordevol leven. Ik had plezier met zijn opmerkingen. Ook hij had dossiers bij zich. Waarschijnlijk een student die zich aan het voorbereiden was op een examen?
 |
Plots kwam een jonge Noord-Afrikaan naar me toe en vroeg wat water. Maar ik had er geen. Ik begreep dat het niet voor hem was, maar voor iemand anders die het nodig had. Ik stond dus op om hem te volgen. In de bagageruimte zat een andere Noord-Afrikaan op de grond, hij kreunde en had het erg benauwd. |
Ik ging onmiddellijk terug naar mijn plaats om water te halen. Ik hoefde het niet eens te vragen. De vrouw met de dossiers overhandigde me haar fles water.
We deden onze zieke drinken en trokken hem, wat niet gemakkelijk was, zijn zware leren jas uit, zodat hij beter zou kunnen ademen.
Juist op dat moment verscheen die jonge man waarvan ik dacht dat hij een student was: "Ik ben dokter", zei hij. We besloten de zieke naar de toiletruimte te brengen, want hij maakte aanstalten om over te geven. Daarna gingen we met hem naar de bar, ook niet zonder moeite, zodat hij wat suikerwater kon innemen.
Bij al die stappen bewonderde ik het gedrag van die jonge Noord-Afrikaan: zijn gevoel voor menselijkheid, zijn fijngevoeligheid, zijn tegenwoordigheid van geest. Hij hield eraan iedereen te bedanken. Toen hij de bagage van de zieke ging halen, bleef hij even staan bij de vrouw met haar dossiers en zei: "Dank u wel voor die fles water. Ik haal voor u een nieuwe."
 |
Op steekkaart gezet |
Ik lees de krant en verneem zo - een foto ondersteunt het bericht - dat ik bij de Algemene Inlichtingendiensten een fiche heb. 155 personaliteiten worden als "gevaarlijk" bestempeld en bij uiterst links gesitueerd.
Meer hebben de media niet nodig om geïnteresseerd te zijn. In minder dan geen tijd is de televisie daar. "Kwetst het u niet, dat men u bij de misdadigers en de terroristen rekent?"
 |
"Neen. Een bisschop is daar op zijn plaats, bij misdadigers en terroristen. Wie zou zich daarover durven beklagen? Maar wat me wél kwetst, dat is die ziekelijke neiging om mensen op fiches te plaatsen. Mensen worden geklasseerd. Men belet dat ze zouden evolueren. Men sluit voor hen elke toekomst. Men schaadt hun reputatie. Het is een aanslag op de vrijheden van de burger." |
Het schijnt dat mijn naam ook voorkomt op een fiche in Rome! En dat die steekkaart weinig goeds vermeldt! Het is duidelijk - en dat geldt net zo goed voor de kerk als voor de maatschappij -: wie zich niet schikt naar de geldende regels, wordt "een gevaar"…
- Een heilzame schok
- Een vijftigtal studenten uit het Duitstalige deel van Zwitserland waren me komen bezoeken in het gebouw waar een 200-tal Afrikanen-zonder-papieren verblijven.
- Ze kwamen juist aan op het moment dat dezen zich klaarmaakten om te gaan betogen op de Place du Chatelet in Parijs, zoals zij het al bijna twee jaar lang doen, elke donderdag. Het was een kleurrijk begin, met tamtamgeroffel en fluitsignalen!
- La maison
- des Ensembles à Paris
- De jongeren begonnen daarna aan een rondleiding in het gebouw en praatten met de Afrikanen die ter plaatse waren gebleven om de lokalen te bewaken.
- Het gaf hen wel een schok toen ze zagen in welke slechte staat het gebouw zich bevindt en in welke omstandigheden de mensen er moeten wonen. Een heilzame schok, die ongetwijfeld in hen zal blijven natrillen.
Die jongeren voelden dat zij er iets mee te maken hadden. Deze Afrikanen waren toch even goed menselijke wezens als zij? Op welke manier konden zij wereldburgers zijn? Welke keuzes konden ze maken als ze zich niet afzijdig wilden houden van deze mensen die met moeite overleven? 
- Een moeilijke keuze, want ze zagen wel in dat je niet tegelijkertijd kan werken met mensen-zonder-papieren en samenleven met erg 'belangrijke' mensen, dat je niet tegelijkertijd kan werken bij de armen en wonen in een milieu van welgestelde mensen.
 |
|
Toen hij de pensioenleeftijd had bereikt, vertrok Jean op bedevaart naar Santiago di Compostella. Elke avond schreef hij zorgvuldig zijn notities neer. Over de mensen die hij ontmoet had, waarmee hij bezig was geweest, zijn moeilijkheden. Een uitgever had interesse voor dit dagboek. Er ontbrak nog een voorwoord. Daarvoor wendde de pelgrim zich tot mij.
Ik las zijn manuscript met belangstelling en verwondering. Want Jean las de bijbel niet, bad niet, en ging bij zijn aankomst in Santiago zelfs niet binnen in de beroemde kathedraal!
 |
Hij was op weg gegaan om zichzelf te vinden, om zijn vrijheid op te bouwen en aan de laatste etappe van zijn leven zin en betekenis te geven. Hij had een 'lekenspiritualiteit' zoals men in het Frans zegt, een spiritualiteit die niet verwijst naar God. |
Toen het boek verscheen werd ik hartelijk uitgenodigd op een sessie in Dijon om het boek mee te ondertekenen. Toen ik in het station arriveerde, wachtte Jean me op. Aan zijn hals hing een grote schelp. "Ik ben vrijmetselaar", zei hij. Ik wist dan nog niet dat ik in het Maison des Jeunes et de la Culture, waar de sessie zou plaatsvinden, vrijmetselaars uit de hele regio zou ontmoeten. Allen gaven blijk van hun interesse voor een onderneming als een bedevaart. Ook zij beweerden een spiritualiteit te kennen zonder dogma's, zonder openbaring. Een transcendentie zonder God.